Jak napisać artykuł naukowy, aby go opublikować?

Pisanie artykułu naukowego

Dobrze jest wiedzieć, jak napisać oryginalny artykuł naukowy, ponieważ każdy projekt badawczy należy zakończyć publikacją. Pisząc taki artykuł po raz pierwszy, możesz mieć wiele wątpliwości, ale niniejszy tekst pomoże rozwiać wiele z nich. Oryginalny artykuł naukowy składa się ze Wstępu, Metod, Wyników i Dyskusji – taką strukturę określa się skrótem IMRaD. Wstęp zarysowuje problem badawczy i uzasadnia badanie, podczas gdy Metody opisują, jak przeprowadzono eksperymenty i przeanalizowano dane. Wyniki przedstawiają co zaobserwowano, natomiast Dyskusja omawia obserwacje w kontekście dostępnej wiedzy. Czytając artykuł, zaczynamy od Wstępu, ale pisanie lepiej zacząć od Wyników, a następnie przygotować kolejno Metody, Wstęp i Dyskusję.

Wyniki

Oryginalne wyniki są istotą artykułu naukowego, dlatego pisanie takiego artykułu najlepiej zacząć właśnie od Wyników. Przygotowaniu Wyników poświęciliśmy osobny tekst. Teraz przypomnimy jedynie, że Wyniki powinny mieć główny przekaz, który jest motywem przewodnim całego artykułu. Dla przykładu, główny przekaz naszego raportu, dla badana wśród pacjentów z gammapatią monoklonalną o nieokreślonym znaczeniu, brzmi następująco:

Wysokie wyjściowe stężenie białka monoklonalnego nie było związane z przeżyciem, ale zwiększało ryzyko szpiczaka mnogiego.

Główny przekaz pomoże napisać pozostałe części manuskryptu dzięki zasadzie równoległości (parallel presentation). Stosując tę zasadę dla naszego przykładu, w każdej części manuskryptu najpierw przedstawimy charakterystykę pacjentów z gammapatią monoklonalną o nieokreślonym znaczeniu, a następnie informacje dotyczące przeżycia i ryzyka szpiczaka mnogiego w tej chorobie.

Metody

Metody opisują schemat badania i wszystkie jego procedury. W badaniach klinicznych zwykle wyjaśniamy, jak wybrano uczestników, zebrano dane i przeprowadzono analizy statystyczne. Metody w badaniach przedklinicznych mogą być bardziej złożone w zależności od eksperymentów. W każdym razie opis powinien być na tyle szczegółowy, aby inni badacze mogli powtórzyć badanie. Struktura Metod odzwierciedla główny przekaz artykułu. Zacznij więc od opisania kryteriów włączenia pacjentów z gammapatią monoklonalą o nieokreślonym znaczeniu, a później wyjaśnij, jak ustalano datę zgonu i diagnozowano szpiczaka mnogiego. Zachowaj tę samą kolejność, wyjaśniając metody statystyczne użyte do analizy tych punktów końcowych.

Wstęp

Wstęp zarysowuje problem badawczy i argumentuje, dlaczego przeprowadzono badanie. Czytelnicy z krajów anglojęzycznych oczekują liniowej argumentacji z wnioskiem podanym explicite. Polacy natomiast często stosują okrężną argumentację, wplatają liczne dygresje i oczekują, że czytelnik sam wyciągnie wnioski. Pisząc po angielsku zawsze jednak powinniśmy używać liniowej argumentacji i brać pełną odpowiedzialność za jasność przekazu. Nie oczekuj od czytelnika, aby czegokolwiek się domyślił. Wstęp zarysowuje problem badawczy, ale nie jest wyczerpującą monografią. Częstym błędem początkujących naukowców jest pisanie bardzo długiego, i nudnego, Wstępu, który przedstawia ogólne fakty niezwiązane bezpośrednio z problemem badawczym. Pisząc artykuł naukowy należy mieć na uwadze wiedzę docelowego czytelnika. Nie wyjaśniajmy kardiologom, że zawał serca to martwica mięśnia sercowego, czy hematologom, że gammapatia monoklonalna to rozrost pojedynczego klonu plazmocytów. Wstęp lepiej rozpocząć od razu od informacji istotnych dla badania:

Gammapatia monoklonalna o nieokreślonym znaczeniu występuje u 5% osób powyżej 70 roku życia i wiąże się z krótszą oczekiwaną długością życia oraz większym ryzykiem szpiczaka mnogiego.

Następnie należy ustalić braki w istniejącej wiedzy, które uzasadniają badanie:

Ponieważ nie znamy czynników prognostycznych przeżycia i konwersji do szpiczaka mnogiego, zbadaliśmy związek stężenia białka monoklonalnego w momencie rozpoznania z tymi punktami końcowymi.

Wstęp powinien być równoległy do głównego przekazu. Najpierw przytocz dane podkreślające znacznie gammapatii, a następnie wspomnij badania dotyczące ogólnego przeżycia i ryzyka szpiczaka mnogiego w tej chorobie.

Dyskusja

Dyskusję czyta się najlepiej ze wszystkich części manuskryptu, ale najtrudniej się ją pisze. W Dyskusji możemy wykazać się wiedzą na temat problemu badawczego, a ta część artykułu może być dłuższa niż pozostałe. Jedną z cech źle napisanych artykułów naukowych jest krótka Dyskusja, które jedynie powtarza Wyniki. Ten błąd jest wytykany przez recenzenów, którzy często sugerują rozbudowanie tej części manuskryptu. W pierwszym akapicie Dyskusja zazwyczaj powtarza główny przekaz:

W naszym badaniu, obejmującym ponad 10 000 osobo-lat obserwacji wyższe stężenie białka monoklonalnego nie było związane z przeżyciem, ale zwiększało ryzyko szpiczaka mnogiego.

Kolejne akapity porównują wyniki z poprzednimi pracami, utrzymując prezentację równoległą do głównego przekazu. W jednym akapicie porównamy grupę badaną z innymi kohortami, a w następnych odniesiemy się odpowiednio do badań dotyczących przeżycia i ryzyka szpiczaka mnogiego. W Dyskusji należy postarać się wyjaśnić obserwacje odwołując się do patofizjologii choroby – dlaczego wyższe stężenie białka monoklonalnego nie jest związane z ogólnym przeżyciem, choć ryzyko szpiczaka mnogiego jest większe? Przywołując wyniki w Dyskusji, piszemy ogólnie: jedna trzecia zamiast 36,6% lub ponaddwukrotnie zamiast 2,22. Przedostatni akapit wymienia ograniczenia badania, takie jak retrospektywny charakter, oraz jego mocne strony, takie jak długa obserwacja. Ostatni akapit przedstawia wnioski, które zwykle odzwierciedlają główny przekaz:

Wyższe stężenie białka monoklonalnego nie wyjaśnia krótszej spodziewanej długości życia, ale wiąże się z większym ryzykiem szpiczaka mnogiego u pacjentów z gammapatią monoklonalną.

Ostatnie zdanie dyskusji zazwyczaj zawiera sugestie dla przyszłych badań, takie jak wydłużenie obserwacji lub prospektywne zbieranie danych.

Łączenie części w całość

Gdy napisałeś już wszystkie części manuskryptu, odłóż go na kilka dni, aby ze świeżym spojrzeniem go poprawić. Dobry manuskrypt opisuje logiczną historię, ale powinien też „dobrze się czytać”, co można osiągnąć unikając wielosłowia, używając jednoznacznego języka i pisząc zdania w stronie czynnej i w pierwszej osobie. Wszystkie części manuskryptu powinny przechodzić spójnie jedna w drugą bez zmuszania czytelnika do cofania się. Stosuj prosty język i pisz zwięźle, zgodnie z regułą keep it short and simple. Usuń z manuskryptu powtarzające się informacje: podczas edycji tekst można zazwyczaj skrócić o 10% do 20%, poprawiając przy tym zrozumienie. W krajach anglojęzycznych obowiązuje zasada, że docelowy czytelnik powinien zrozumieć manuskrypt przy pierwszym czytaniu, dlatego, przed wysłaniem manuskryptu do czasopisma, ktoś taki powinien sprawdzić tekst. Recenzent międzynarodowego czasopisma najpewniej odrzuci manuskrypt, jeśli nie zrozumie go przy pierwszym czytaniu, ponieważ w krajach anglojęzycznych to autor, a nie czytelnik, jest odpowiedzialny za zrozumienie.

Streszczenie

Tę część piszemy, gdy manuskrypt jest prawie gotowy. Streszczenie powinno być najlepiej przygotowaną częścią artykułu, ponieważ dla większości czytelników, w tym redaktorów i recenzentów, jest to pierwsza lub jedyna cześć jaką czytają. Dlatego streszczenie musi być zrozumiałe bez sięgania do reszty artykułu. Zazwyczaj mamy tylko 250 słów, aby opisać, dlaczego i jak przeprowadzono badanie, przedstawić główne wyniki i przytoczyć wnioski. Coraz więcej czasopism wymaga ustrukturyzowanych streszczeń z następującymi częściami: (1) Cel – krótki opis dlaczego przeprowadzono badanie; (2) Metody – schemat badania, sposób rekrutacji pacjentów, najważniej punkty końcowe i metody statystyczne; (3) Wyniki – opis grupy badanej i najważniejsze wyniki z podaniem konkretnych liczb, np. miary efektu, przedziały ufności i wartości p; (4) Wnioski – znaczenie wyników.

Podsumowanie

Artykuł naukowy najlepiej napisać w następującej kolejności: 

• Wyniki zbudowane wokół głównego przekazu 
• Metody wyjaśniające jak przeprowadzono badanie i analizy
• Wstęp uzasadniający badanie 
• Dyskusja omawiająca wyniki w szerszym kontekście 
• Streszczenie, które można zrozumieć bez sięgania do manuskryptu 

Jak napisać artykuł naukowy – porady językowe:

• Pisz zwięźle
  • „Already the ancient Egyptians knew that dementia was common in old age.”
  • Lepiej: “Dementia is common in old age.”
• Używaj prostego języka
  • „Patients with multiple sclerosis are considered as experiencing a longer duration of falling asleep.”
  • Lepiej: „Patients with multiple sclerosis may need more time to fall asleep.”
• Pisz tak, aby czytelnik nie musiał patrzeć wstecz
  • “Hospitalization risk was greater in group A than in groups B and C.” Która grupa jest którą?
  • Lepiej: “Hospitalization risk was greater in the placebo group than in the groups receiving 10 mg and 20 mg of the wonder drug.”
• Bądź jednoznaczny
  • “Men chose surgery more frequently than women.” Czy kobiety były alternatywną do chirurgii metodą leczenia?
  • Lepiej: “Men chose surgery more frequently than did women.”
• Unikaj skrótów
  • “BP decreased after 6 months of CR in patients with AF and IVS width  > 1.1 cm.“
  • Lepiej: “BP decreased after 6 months of cardiac rehabilitation in patients with AF and interventricular septum width > 1.1 cm.”  
• Stosuj stronę czynną
  • “Patients were given insulin injections.“
  • Lepiej: “Patients received insulin injections.”
• Stosuj pierwszą osobę
  • “The authors of the study hypothesized… “
  • Lepiej: “We hypothesized…”
• Unikaj negacji
  • “Patients were not included.“
  • Lepiej: “Patients were excluded.”
• Uważaj na przecinki przy that i which
  • „All scientific journals that are worth publishing in send manuscripts for peer review.” Znacznie: wszystkie czasopisma, w których warto publikować wysyłają manuskrypty do recenzji. Prawda!
  • „All scientific journals, which are worth publishing in, send manuscripts for peer review.” Znaczenie: wszystkie czasopisma naukowe wysyłają manuskrypty do recenzji i warto w nich publikować. Nieprawda!